Rak Prostate

Prostata je žlezda muškog reproduktivnog sistema. Lokalizovana ispod dna mokraćne bešike, a ispred završnog dela debelog creva, odnosno rektuma, svojim oblikom i veličinom podseća na kesten. Zajedno sa testisima, prostata učestvuje u proizvodnji semene tečnosti, olakšava kretanje spermatozoida i učestvuje u njihovom sazrevanju.

Najčešća oboljenja prostate su:

Benigna hiperplazija prostate (BPH),
Zapaljenje prostate, odnosno prostatitis,
Karcinom prostate (rak prostate)

Benigna hiperplazija prostate

Benigna hiperplazija prostate (BPH) predstavlja benigno uvećanje prostate, koje se javlja usled degenerativnih i hormonskih promena izazvanih starenjem.

Najčešći simptomi uvećanja prostate su:

učestalo mokrenje,
noćno mokrenje,
otežano započinjanje mokrenja,
isprekidan mlaz,
udvajanje mlaza,
osećaj nepotpunog praženjenja mokraćne bešike,

a ređe i nemogućnost mokrenja i prisustvo krvi u mokraći.

Izraženost simptoma ne mora uvek biti u korelaciji sa stepenom uvećanja prostate.

Prostatitis

Prostatitis je zapaljenje prostate, najčešće, ali ne uvek, izazvano bakterijskom infekcijom.

Najčešće ga karakteriše otežano i bolno mokrenje, a neretko i bol u preponama i predelu male karlice.

Prema svom toku, prostatitis mogu biti:

akutni – iznenada nastali usled bakterijske infekcije, sa izraženim simptomima,
hronični – najčešće usled rekurentnih bakterijskih infekcija, sa manje izraženim tegobama,
hronični, po tipu hroničnog pelvičnog bolnog sindroma, bez očiglednih znakova infekcije
asimptomatski – bez prisustva izražene simptomatologije

Karcinom prostate

Karcinom prostate se, po svojoj učestalosti, nalazi na drugom mestu, kada su maligne bolesti muškaraca u pitanju.

Najčešće, karcinom prostate raste sporo i ostaje ograničen samo na tkivo prostate. Međutim, u pojedinim slučajevima, on može imati agresivan tok, te se maligne ćelije vrlo brzo mogu proširiti i na okolna i udaljena tkiva i organe.

Za uspešnost lečenja karcinoma prostate ključni faktori su: vreme otkrivanja bolesti, postavljanje tačne dijagnoze primenom najsavremenijih dijagnostičkih procedura i adekvatno lečenje.

Acibadem u svojim bolnicama u Turskoj pruža niz najsavremenijih dijagnostičkih procedura i terapijskih mogućnosti, uz multidisciplinarni pristup tima međunarodno priznatih stručnjaka.

Blagovremeno otkrivanje i adekvatno lečenje karcinoma prostate daje velike izglede za dobrom daljom prognozom bolesti.

Uzroci nastanka karcinoma prostate

Tačan uzrok nastanka malignog tumora prostate nije poznat.

Ono što do sada znamo jeste da karcinom prostate otpočinje onog trenutka kada ćelije prostate pretrpe promene u sopstvenom genetskom materijalu, tačnije DNK, što za posledicu ima njihovu ubrzanu deobu i abnormalan rast. Abnormalne ćelije ubrzo prerastaju tkivo prostate i formiraju maligni tumor. Ukoliko se karcinom prostate ne otkrije na vreme, maligne ćelije se mogu proširiti (metastazirati) na okolna, ali i na udaljena tkiva i organe.

Faktori rizika za nastanak karcinoma prostate

Faktori koji mogu da povećaju rizik za nastanak karcinoma prostate su:

Starija životna dob – najčešće posle 50. godine života
Genetski faktor – rizik od razvoja karcinoma prostate povećava se 7 puta kod pacijenata kod kojih postoje slučajevi ove maligne bolesti u porodici.
- Pored toga, ako je majka pacijenta bolovala od karcinoma dojke, onda je i pacijent izloženiji većem riziku da oboli od karcinoma prostate. U ovim slučajevima, uglavnom se radi o nosiocu BRCA mutacije, te je njegovo utvrđivanje od velikog značaja. Svi oni koji u porodici imaju verifikovane nosioce BRCA mutacije, treba i sami da budu testirani, i otpočnu sa redovnim pregledima i PSA testovima već od 40. godine života, dok oni bez porodične anamneze, preventivne preglede i PSA testiranje treba da započnu nakon navršene 45 godine života.
Gojaznost – gojazne osobe imaju veći rizik za razvoj maligne bolesti prostate u poređenju sa onima koji imaju normalnu telesnu težinu. Takođe, kod gojaznih osoba karcinom prostate pokazuje tendenciju agresivnog rasta, rekurentnosti i slabijeg odgovora na inicijalnu terapiju.

Simptomi i znakovi karcinoma prostate

U ranim fazama bolesti, simptomi najčešće mogu izostati. Upravo zbog toga su preventivni godišnji pregledi od suštinske važnosti.

Ukoliko se pojave, simptomi mogu biti:

Problemi sa mokrenjem, u vidu: otežanog mokrenja, oslabljenog ili udvojenog mlaza, te osećajem nepotpunog pražnjenja mokraćne bešike,
Prisustvo krvi u urinu,
Prisustvo krvi u spermi,
Erektilna disfunkcija,
Bol u kostima
Nenamerni gubitak u telesnoj težini

Dijagnostikovanje karcinoma prostate

Nakon postavljanja sumnje na karcinom prostate, dalji dijagnostički postupak obično obuhvata neke od sledećih pregleda:

Prostata specifični antigenski test (PSA test) –određivanje nivoa PSA u krvi. Prostata ovaj marker normalno proizvodi, i očekivano je da on bude prisutan u krvi u manjim količinima. Svako njegovo povećanje može da ukaže na prisustvo maligne bolesti, međutim, isto tako, svako povećanje PSA ne znači nužno i kracinom. Zbog toga povišene vrednosti PSA zahtevaju dalje ispitivanje i dijagnostiku.
Urofluometrijski testovi – za procenu protoka urina;
Transrektalni ultrazvučni pregled prostate – u cilju provere veličine i anatomije prostate;
Digitalni rektalni pregled prostate (DRE = Digital Rectal Exam) – izvodi se manuelno, u cilju ispitivanja veličine, oblika i teksture prostate;
Biopsija prostate – uzimanje uzorka tkiva prostate i njegovo dalje histopatološko i laboratorijsko ispitivanje.

U cilju postavljanja tačne dijagnoze, lekari u Acibadem bolnicama u Turskoj koriste, kako već etablirane i uobičajene, tako i inovativne dijagnostičke procedure.

Zahvaljujući inovativnom sistemu ESO – MED, moguće je rano, neinvazivno dijagnostikovanje karcinoma prostate, uz maksimalan komfor pacijenta, u mnogim slučajevima, čak i bez potrebe za rektalnim pregledom.

Jedna od najsavremenijih dijagnostičkih procedura svakako je i ciljana MR (magnetna rezonanaca) / UZV (ultrazvučna) fuzijska biopsija prostate.

Ciljana MR/UZV fuzijska biopsija prostate omogućava da se uzorak tkiva prostate uzme sa visokom preciznošću i pouzdanošću. Ovom tehnologijom se prostata, najpre sagledava multiparametrijskom magnetnom rezonancom (mpMRI), a potom se dobijene slike „spajaju“ i upoređuju sa realnim slikama dobijenim transrektalnim ultrazvučnim pregledom prostate.

Ranije su se biospije prostate izvodile na „slepo“, pa je tačna dijagnoza često kasnila, usled nemogućnosti preciznog pristupa sumnjivom području ili uzimanja neadekvatnog uzorka. Tokom postupka ciljane MR/UZV fuzijske biopsije, trodimenzionalne kopije transrektalnog ultrazvučnog snimka kombinuju se sa onima dobijenim nakon multiparametrijske MR, čime se obezbeđuje uzorak sa pravog mesta uz milimetarsku preciznost.

Ukoliko histopatološki pregled uzorka biopsije potvrdi prisustvo malignih ćelija prostate, uslediće preporuke za dalje testove i preglede, u cilju utvrđivanja stepena uznapredovalosti same bolesti. Ti pregledi mogu uključiti:

pregled magnetnom rezonancom (MR),
pregled skenerom (CT), uključujući i CT kostiju,
pregled PET skenerom,

U bolnicama Acibadem, brz i tačan dijagnostički proces je u potpunosti osiguran jer su najsavremeniji dijagnostički uređaji za rano otkrivanje karcinoma prostate dostupni odmah, bez čekanja.

Tipovi karcinoma prostate

Više od 95% svih karcinoma prostate čine adenokarcinomi i potiču iz ćelija tkiva prostate. Adenokarcinomi obično rastu sporo i nisu agresivni. U nekim slučajevima postoje varijacije, tako da je duktalni adenokarcinom agresivniji i širi se brže od ostalih podtipova adenokarcinoma.

Takođe postoje i ređi tipovi malignih tumora prostate koji potiču iz različitih ćelija prostate, kao što su karcinomi malih ćelija, pločastih ćelija, prelaznog ćelijskog ili urotelijskog epitela, ali i neuroendokrini tumori i sarkomi mekih tkiva. Tip, podtip i stadijum raka prostate određuju i strategiju lečenja.

Stadijumi raka prostate

Nakon potvrđene dijagnoze, utvrđuje se stadijum bolesti, što određuje koliko je bolest uznapredovala. Određivanje stadijuma raka prostate ključno je za planiranje lečenja pacijenta i dalje prognoze. U stadijumima 1 i 2, prisustvo tumora ograničeno je na prostatu. U trećem stadijumu tumor prerasta prostatu, obično do semenskog mehura i naziva se lokalno uznapredovalim karcinomom prostate. Četvrti stadijum raka prostate znači da se bolest proširila na okolne limfne čvorove ili organe. U nekim slučajevima može metastazirati i u kosti. Metoda za dijagnostikovanje raka prostate koju rutinski koristimo u Acibademu naziva se Gallium-68 PSMA PET. Ova metoda obezbeđuje izuzetnu tačnost u identifikovanju metastaza ili recidiva u poređenju sa standardnim snimcima dobijenim putem kompjuterske tomografije (CT) i scintigrafije. Radiofarmak Gallium-68 PSMA vezuje se direktno na membranu tumorskih ćelija u prostati, i omogućava procenu samog tumora, kao i njegovo metastaziranmje u limfne čvorove i kosti.

Lečenje raka prostate

Lečenje raka prostate planira se individualno, zavisno od vrste, veličine i agresivnosti tumora, kao i od starosti pacijenta i njeogovom opštem zdravstvenom stanju. Proces lečenja može uključiti jednu ili više sledećih opcija:

NanoKnife terapija. Ovo je sigurna metoda za žarišno lečenje raka prostate, koja se primenjuje kao alternativa hirurgiji kod odabranih pacijenata. NanoKnife postupak koristi kratke, niskoenergetske električne impulse za uništavanje malignih ćelija. Budući da ova metoda ne uzrokuje zagrevanje i promene temperature u tkivima, može se uzeti u obzir za tumore koji se nalaze u blizini veoma važnih nervnih završetaka i mokraćnog kanala.
Hirurgija. To je najefikasnija opcija lečenja raka prostate i može se koristiti u kombinaciji sa ostalim metodama lečenja kod pacijenata u uznapredovalim fazama raka prostate. Operacija raka prostate obično podrazumeva uklanjanje prostate, te otuda naziv radikalna prostatektomija. Može biti otvorena ili laparoskopska operacija. U Acibademu se izvodi radikalna prostatektomija kod pacijenata kod kojih je ta metoda indikovana. U specifičnim slučajevima ova metoda obezbeđuje efikasno lečenje, očuvanje nerava i pacijentima daje veće šanse za očuvanje mokraćnih i polnih funkcija.
Robotska operacija prostate. Robotska operacija predstavlja napredni nivo laparoskopije. U ovom slučaju, robotskim uređajem Da Vinci upravlja hirurg koji sedi za kontrolnom konzolom. Sistem obezbeđuje jasnu trodimenzionalnu vizuelizaciju hirurške pozicije, uz uvećanje željenih struktura na ekranu i do 12 puta. Dodatno, robotski instrumenti na krakovima sistema mogu se okretati pod uglom od 540 stepeni i mogu dosegnuti pojedine strukture u organizmu pacijenta kojima hirurg ne može pristupiti otvorenom hirurgijom. Prednost ovakve vrste lečenja je manji rez, minimalna trauma tkiva, smanjen bol i brži oporavak. Izuzetna preciznost robotskog sistema u najvećem broju slučajeva omogućava uklanjanje obolelog tkiva uz očuvanje kritičnih struktura i nerava odgovornih za urinarnu kontinenciju i polne funkcije. U Acibademu rade jedni od najiskusnijih hirurga i timova koji izvode robotske operacije u Turskoj i svetu.
Radioterapija. Koristi se za lečenje lokalizovanog raka prostate, za uklanjanje tumorskog tkiva ili kao palijativna terapija za pacijente sa lokalno uznapredovalim ili metastatskom bolešću. U Acibademu se koriste najsavremeniji radioterapijski uređaji za slanje radioaktivnih zraka putem snopa kao i brahiterapija (lokalno uvedeni radioaktivni izvor).
Žarišna terapije (HIFU, krioterapija). Ovo su neinvazivne tehnike koje se koriste za destrukciju malignih ćelija zagrevanjem ili smrzavanjem. Mogu se primeniti za lečenje vrlo malih tumora lokalizovanih u prostati, dok okolna tkiva prostate ostaju netaknuta.
Lečenje lekovima. Za razliku od drugih opcija lečenja koje se primenjuju lokalno, lekovi koji se koriste za lečenje uznapredovalog raka prostate imaju za cilj da stignu do svih ćelija raka u celom telu. Stoga se takvo lečenje naziva sistemskim lečenjem. Dostupne su različite mogućnosti, uključujući hormonsku terapiju sa ciljem smanjenja proizvodnje muškog polnog hormona testosterona, koji podstiče rast ćelija raka prostate, zatim hemioterapija, koja se daje oralno ili injekcijom, kao i imuno ili ciljana terapija. Iskusni i stručni onkolozi u Acibademu izabraće najbolju opciju lečenja za svakog pacijenta na osnovu njegove istorije bolesti.
Terapija Lutecijum-177 PSMA. Ovo je inovativna opcija lečenja u oblasti nuklearne medicine. Prikladna je za bolesnike sa uznapredovalim rakom prostate, poznatim i kao metastatski karcinom prostate, u situacijama kada su ostale mogućnosti iscrpljene. Specifični membranski antigen prostate (PSMA) je poseban marker koji se nalazi na površini ćelija raka prostate, uključujući i metastaze u celom telu. Radioaktivni izotop Lutecijum-177 administrira se injekcijom u krvotok pacijenta. Kombinuje se sa molekulom sposobnim da lokalizuje i veže se za PSMA receptore na ćelijama raka, gde god se one nalazile u telu. Na taj način se ćelije raka selektivno detektuju, ciljaju i uništavaju zračenjem. Terapija Lu-177 PSMA doprinosi dužem životnom veku pacijenata i kvalitetnijem životu, uključujući i bolesnika sa metastatskim karcinomom prostate otpornim na kastraciju, koji više ne reaguje na hormonsku terapiju.

Za visok nivo uspešnosti u lečenju raka prostate, Acibadem primenjuje timski pristup. Timovi uključuju, ali se ne ograničavaju samo na urologa, laboratorijskog patologa, radiologa, specijalistu nuklearne medicine, hirurga, onkologa i radioterapeuta. Vrhunski stručnjaci u različitim medicinskim disciplinama udružuju svoje snage kako bi osigurali najbolji ishod za svakog pacijenta. Integrisana briga bitna je za lečenje raka prostate i zadovoljstvo pacijenata, jer se sve mogućnosti lečenja procenjuju i sprovode na jednom mestu.